Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam 18-5
Trong lịch sử xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của dân tộc ta, Khoa học và Công nghệ (KH&CN) đã có nhiều đóng góp to lớn. Một sự kiện có ý nghĩa lịch sử vào ngày 18/5/1963 đến nay tròn 60 năm, đó là tại Đại hội lần thứ Nhất của Hội phổ biến Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đến dự và phát biểu giao nhiệm vụ cho các nhà khoa học, cán bộ quản lý KH&CN Việt Nam phải quan tâm phát triển KH&CN vì nó có ảnh hưởng rất lớn tới sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng và phát triển đất nước. Trong bài phát biểu Bác nhấn mạnh: “Khoa học phải từ sản xuất mà ra và phải trở lại phục vụ sản xuất, phục vụ quần chúng, nhằm nâng cao năng suất lao động, không ngừng cải thiện đời sống của nhân dân, bảo đảm cho chủ nghĩa xã hội thắng lợi”. Câu nói cô đọng và giản dị của Bác đã hàm chứa đầy đủ nguyên lý, phương châm và sứ mệnh cao cả của KH&CN.
Ghi nhớ lời dặn dò của Bác, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách để phát triển khoa học và công nghệ và từ dấu ấn sâu sắc đó, Luật KH&CN đã được Quốc hội thông qua ngày 18/6/2013, tại kỳ họp thứ 5 - khóa XIII, quyết định lấy ngày 18-5 là Ngày KH&CN Việt Nam.
Ở nhiều nước phát triển trên thế giới đều có ngày quốc gia về khoa học, tuần khoa học. Ở Mỹ có ngày KH&CN trẻ (NYSD) cách đây hơn 100 năm. Ở Úc có tuần lễ KH&CN quốc gia được tổ chức từ năm 1998 với mục tiêu đưa khoa học trở thành một văn hóa lớn, khơi dậy niềm đam mê khoa học của người dân. Ở nước ta, ngoài những ngày kỷ niệm lịch sử trọng đại của dân tộc, nhiều ban, ngành, đoàn thể có ngày kỷ niệm truyền thống, nhằm tôn vinh, tri ân, khuyến khích động viên những người có nhiều đóng góp cho cộng đồng, xã hội và đất nước. Đồng thời, những ngày kỷ niệm đó cũng là dịp để xã hội nhìn nhận những việc đã làm được và những việc cần phải tiếp tục làm trong mỗi ngành nghề, lĩnh vực. Do đó, KH&CN - lĩnh vực mà Đảng ta đã khẳng định là “Quốc sách phát triển hàng đầu”, là “một trong những động lực quan trọng nhất để phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc”, việc quyết định kỷ niệm Ngày KH&CN Việt Nam hàng năm của Đảng và Nhà nước đã đáp ứng đúng nguyện vọng của những người làm công tác khoa học và công nghệ và được đồng tình ủng hộ của toàn xã hội.
Ngày hội của toàn xã hội
Năm 2014 là năm đầu tiên trên toàn quốc tổ chức Ngày KH&CN Việt Nam, với chủ đề “KH&CN - động lực phát triển nhanh và bền vững”. Từ đây, vào ngày này hàng năm là dịp mọi người tri ân, tôn vinh tập thể, cá nhân các nhà khoa học, nhà sáng chế đam mê với nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo và đạt thành tích cao trong ứng dụng KH&CN; là chủ nhân của những công trình khoa học và các giải pháp KH&CN xuất sắc mang lại hiệu quả kinh tế cao, đóng góp thiết thực vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Đồng thời, đây cũng là dịp để nhắc nhở những người làm công tác KH&CN và mọi người dân cần tiếp tục nâng cao nhận thức, trách nhiệm của mình làm cho KH&CN thực sự trở thành động lực phát triển đất nước nhanh và bền vững.
Ngày KH&CN không chỉ là ngày hội để tôn vinh những người làm khoa học; đây cũng là ngày giới khoa học trong nước trưng bày, trình diễn những thành tựu nghiên cứu, sáng tạo của mình với công chúng và cũng chính là cơ hội để tuyên truyền phổ biến giáo dục về vai trò của KH&CN, đường lối chính sách, pháp luật phục vụ phát triển KH&CN như là quốc sách hàng đầu. Mục đích của Ngày KH&CN là khơi dậy niềm say mê sáng tạo của cả một dân tộc; không chỉ tạo ra ngày hội dành cho những người làm khoa học mà là cả xã hội, nhằm nâng cao ý thức về KH&CN, ý thức tự trọng, tự tôn dân tộc, ủng hộ và hậu thuẫn của cả xã hội đối với KH&CN. Đây phải trở thành ngày hội của tất cả mọi người, của toàn xã hội.
Ngày KH&CN đối với Thanh Hoá
Thanh Hoá đang hướng tới mục tiêu phấn đấu đến năm 2025 trong nhóm các tỉnh dẫn đầu cả nước - một cực tăng trưởng mới, cùng với Hà Nội, Hải Phòng và Quảng Ninh tạo thành tứ giác phát triển ở phía Bắc của Tổ quốc; đến năm 2030 trở thành tỉnh công nghiệp theo hướng hiện đại. Để thực hiện mục tiêu trên, trước hết cần phải đẩy mạnh công nghiệp hóa - hiện đại hóa và rất cần có những đột phá, trong đó nhất thiết phải tạo đột phá trong KH&CN. Chính vì vậy, Ngày KH&CN Việt Nam cũng là dịp để các cấp, các ngành nghiên cứu vận dụng những cơ chế, chính sách phù hợp, tạo mọi điều kiện cho KH&CN thực sự là động lực thúc đẩy phát triển nhanh và bền vững. Để làm được điều đó, cần nhất là tạo môi trường thuận lợi cho các cán bộ KH&CN phát huy hết trí tuệ, tài năng, được cống hiến và nâng cao trình độ năng lực, yên tâm công tác, dấn thân cho khoa học, được tôn vinh và hưởng thụ xứng đáng với kết quả nghiên cứu KH&CN của mình một cách thực thụ.
Năm 2023, là tròn 10 năm hưởng ứng Ngày KH&CN Việt Nam, cần phải nhận thức rõ: Đây là sự kiện rất có ý nghĩa đối những người làm công tác khoa học và công nghệ của tỉnh nhà; Ngày KH&CN không chỉ tạo ra ngày hội dành riêng cho những người làm khoa học mà là của toàn thể nhân dân các dân tộc trong tỉnh. Do vậy, Ngày KH&CN phải thực sự là ngày hội không chỉ để động viên giới khoa học mà còn để động viên nhân dân trong tỉnh, nhất là lớp trẻ thi đua sáng tạo và ứng dụng tiến bộ KH&CN vào sản xuất, đời sống hướng vào thực hiện lời Chủ tịch Hồ Chí Minh là:“nhằm nâng cao năng suất lao động, không ngừng cải thiện đời sống của nhân dân, bảo đảm cho chủ nghĩa xã hội thắng lợi”. Cần phải phấn đấu để Ngày KH&CN hàng năm trở thành ngày hội mang lại dấu ấn sâu sắc, ngày báo công của những người làm công tác khoa học và công nghệ đối với cấp ủy, chính quyền các cấp và nhân dân các dân tộc trong tỉnh.
Hưởng ứng Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam năm 2023, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh; Sở KH&CN đã xây dựng và triển khai kế hoạch tổ chức các hoạt động chào mừng kỷ niệm, trong đó: tổ chức hội thảo khoa học “Giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động của các tổ chức KH&CN thuộc Liên hiệp hội, các hội thành viên và Câu lạc bộ KH&CN”; tổ chức diễn đàn “Phát triển KH&CN thực hiện “Quy hoạch tỉnh Thanh Hóa thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045” và tổ chức gặp mặt một số trí thức KH&CN tiêu biểu...
Hy vọng, với bài viết này sẽ góp phần ý nghĩa cho ngày 18/5 thực sự trở thành ngày hội của những người làm công tác KH&CN trong tỉnh./.
ThS. Phạm Kim Tân
Tổng Thư ký Liên hiệp các Hội KH&KT Thanh Hoá