Như chúng ta đều biết Khoa học và Công nghệ (KH&CN) đã có nhiều đóng góp to lớn trong lịch sử xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Một sự kiện có ý nghĩa lịch sử của ngành, đó là ngày 18/5/1963 tại Đại hội lần thứ Nhất của Hội phổ biến Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đến dự và phát biểu: "Khoa học phải từ sản xuất mà ra và phải trở lại phục vụ sản xuất, phục vụ quần chúng, nhằm nâng cao năng suất lao động, không ngừng cải thiện đời sống của nhân dân, bảo đảm cho chủ nghĩa xã hội thắng lợi”. Câu nói cô đọng trên của Người đã chỉ rõ nguyên lý, mục tiêu và sứ mệnh cao cả của nền khoa học và công nghệ nước nhà.
Lời dạy của Người cũng chính là mục tiêu, sứ mệnh mà Đảng và Nhà nước ta đặt ra đối với KH&CN nước nhà, trở thành kim chỉ nam cho KH&CN Việt Nam trong suốt chặng đường xây dựng và bảo vệ đất nước.
Để nêu cao tinh thần, trách nhiệm của cộng đồng xã hội đối với sự nghiệp KH&CN nói chung; nâng cao nhận thức của xã hội về vai trò của KH&CN trong phát triển kinh tế - xã hội; biểu dương, tôn vinh đội ngũ cán bộ làm công tác KH&CN, ngày 18/6/2013, tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XIII đã thông qua Luật KH&CN và thống nhất chọn ngày 18 tháng 5 hằng năm là Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam (quy định tại Điều 7, Luật KH&CN sửa đổi được Quốc hội thông qua năm 2013 - Luật số 29/2013/QH13). Đây là ngày trọng đại đối với ngành KH&CN nước nhà, nhằm tuyên truyền rộng rãi các thành tựu KH&CN, tôn vinh đội ngũ cán bộ làm công tác nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, nâng cao nhận thức xã hội về vai trò đặc biệt quan trọng của KH&CN trong cuộc sống và trong sự phát triển của đất nước. Đồng thời qua đó khuyến khích, động viên, khích lệ tinh thần say mê nghiên cứu khoa học và thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo của mọi tầng lớp nhân dân, đặc biệt là học sinh, sinh viên. Từ đó giúp cho việc hình thành đội ngũ nhân lực ngành KH&CN chất lượng cao góp phần xây dựng và phát triển đất nước.
Ngày nay, Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo (KH,CN&ĐMST) được coi là một trong những động lực quan trọng nhất để phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững. Một trong các nội dung đột phá chiến lược để phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030 được Đại hội lần thứ XIII của Đảng xác định đó là “Phát triển mạnh mẽ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số để tạo bứt phá vê năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh. Có thể chế, cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, ứng dụng, chuyển giao công nghệ; nâng cao năng lực nghiên cứu, làm chủ một số công nghệ mới, hình thành năng lực sản xuất mới có tính tự chủ và khả năng thích ứng, chống chịu của nền kinh tế; lấy doanh nghiệp làm trung tâm nghiên cứu phát triển, ứng dụng dung công nghệ số. Phát triển hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia, hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo”.
Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam phải trở thành một hoạt động thường niên có ý nghĩa của các viện, trường, doanh nghiệp; lan tỏa tới cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ về tình yêu khoa học và khát vọng sáng tạo. Các cán bộ KH&CN cần được động viên để kiên trì theo đuổi giấc mơ lớn và niềm đam mê khoa học, vượt lên các khó khăn, thách thức để tạo ra nhiều thành quả khoa học và công nghệ thiết thực, mang lại lợi ích cho đất nước, người dân và xã hội, đóng góp cho kho tàng tri thức của nhân loại.
Năm 2021, với thông điệp chủ đề: “Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo - Khơi dậy khát vọng, kiến tạo tương lai” nhằm tôn vinh những nhà khoa học, đội ngũ cán bộ KH&CN; tuyên truyền, phổ biến các thành tựu KH&CN, kết quả hoạt động đổi mới sáng tạo, nâng cao vai trò, vị thế của KH&CN đối với sự phát triển kinh tế - xã hội; thu hút các cá nhân hoạt động KH&CN là người Việt Nam ở nước ngoài và các chuyên gia nước ngoài tích cực tham gia hoạt động KH&CN tại Việt Nam; khơi dậy niềm tự hào về trí tuệ Việt Nam, tinh thần đam mê lao động sáng tạo, nghiên cứu khoa học trong các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ, góp phần xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ khoa học trong tương lai.
Tri thức khoa học sẽ mãi ở trong tháp ngà khoa học nếu không được truyền bá và ứng dụng rộng rãi trong đời sống xã hội. Thông điệp của Ngày 18-5 năm 2021, cũng nhắc nhở công tác truyền thông về KH&CN, cần trở thành cầu nối hữu dụng hơn nữa, đưa tri thức và tiến bộ KH&CN đến nhanh hơn với quảng đại quần chúng và đời sống sản xuất, xã hội; khơi dậy, truyền cảm hứng và khát vọng sáng tạo trong cộng đồng; góp phần hình thành văn hóa đổi mới sáng tạo và nuôi dưỡng tình yêu khoa học trong giới trẻ, giúp tạo ra một xã hội tôn trọng khoa học và có tư duy sáng tạo vì đây là nhân tố quan trọng để duy trì một xã hội phát triển bền vững. Đó cũng là tinh thần và thông điệp sâu xa của Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam hôm nay./.
Lê Sỹ Chung
Chánh Văn phòng Sở KH&CN Thanh Hóa